علت ورم معده و نحوه درمان آن
- آخرین به روز رسانی : ۱۱ مهر , ۱۴۰۰
بیشتر مردم به نوعی ورم معده یا نفخ را تجربه کرده اند. در این گونه مواقع احساسی ناخوشایند به فرد دست می دهد و به نظر می رسد معده بزرگ شده و یا کشیده میشود. یکی از علت های ورم معده میتواند در نوع غذاهایی باشد که مصرف می کنید. برخی غذاها یا نوشیدنی ها دارای گاز هستند که میتوانند به طور موقت معده را دچار تورم کنند. اما اگر ورم معده همیشه همراه شماست ممکن است علاوه بر نوع غذاهای گازدار، نشانه جدی تری از یک بیماری باشد.
نگران نباشید. زیرا همه بیماری هایی که باعث ایجاد ورم معده میشوند جدی نیستند. حتی برخی از آنها تنها با رعایت رژیم های غذایی می توانند در بدن وجود داشته باشند بدون اینکه یک بیماری حاد قلمداد شوند.
علت های رایج و نحوه درمان ورم معده
در مقاله فیتگردی و در زیر به چند علت وجود گاز معده یا التهاب به همراه روش درمان آن اشاره می کنیم.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
یکی از علت های ورم معده سندرم روده تحریک پذیر است. Irritable bowel syndrome یک اختلال روده و معده است که با علائم زیر همراه است:
- نفخ
- درد و یا ناراحتی در معده
- یبوست یا اسهال
طبق تحقیقات کالج تخصصی دستگاه گوارشی در آمریکا (ACG)، علت بیماری IBS همچنان نامعلوم است. با وجود آن این مرکز تاکید می کند افرادی که مبتلا به آن هستند میزان حساسیت بیشتری در قسمت روده و دستگاه گوارش خود دارند و نمی توانند همه انواع غذاها را مصرف کرده و هضم کنند.
روش درمان سندرم روده تحریک پذیر
همانطور که گفتیم درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. اما روش هایی برای بهبود و تسکین آن ارائه می دهیم که میتواند تا حد زیادی بدن را التیام بخشد.
قبل از معرفی این روش ها بهتر است به نکته مهمی توجه داشته باشید. غالب بیماری های مربوط به ورم معده و اختلالات دستگاه گوارشی بر اثر وراثت و یا استرس و اضطراب در زندگی ایجاد میشود. بنابراین چنانچه سعی کنید موارد استرس زا را از زندگی خود حذف کنید کمک بزرگی به بهبود و تا حد زیادی درمان این بیماری خواهید کرد.
نکاتی در بهبود و درمان ورم معده و التهاب روده:
نوع غذاهای مصرفی و نحوه غذا خوردن به بهبود IBS کمک زیادی خواهد کرد:
- کم کردن و یا حذف غذاهای گازدار مانند:
- فروکتوز (قند برخی از میوه ها)
- لاکتوز (قند شیر)
- حبوبات بخصوص لوبیا
- پیاز
- بروکلی
- نوشیدنی های گازدار
- آهسته غذا خوردن
- جلوگیری از افزایش وزن
- افزودن فیبر بیشتر در رژیم غذایی (کم کم اضافه کردن فیبر در غذا جهت جلوگیری از نفخ)
برخی روش های درمان دارویی ورم معده عبارتست از:
- داروهای ضد اسهال برای کاهش حرکات روده، برای افراد دچار اسهال
- داروهای ملین برای افزایش حرکت روده، برای افرادی که دچار یبوست هستند.
- داروهای ضد التهاب و درد (مُسکن)
هضم نشدن لاکتوز
دومین علت ورم معده بیماری عدم تحمل لاکتوز است که باعث ایجاد اختلال در سیستم گوارشی می شود. معده چنین فردی نمی تواند قند لاکتوز را که در شیر موجود است هضم کند.
فردی که دچار عدم تحمل لاکتوز است ظرف مدت ۱ ساعت پس از خوردن شیر و یا سایر مواد لبنی دچار علائم درد و ناراحتی می شود.
از جمله علائم آن می توان به :
- نفخ معده
- نفخ شکم
- گرفتگی معده و درد
- سر و صدای معده
- ایجاد گاز
- حالت تهوع
روش درمان عدم تحمل لاکتوز
بهترین روش جلوگیری و درمان این معضل مصرف محدود و یا پرهیز از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی است که در آن لاکتوز وجود دارد.
به عنوان روشی برای درمان این بیماری، قرص و یا کپسول های لاکتوز را قبل از خوردن غذاهای حاوی لاکتوز مصرف کنید. آنزیم های لاکتوز موجود در این قرص ها، به هضم قند غذا کمک خواهد کرد.
بیماری های جدی
برخی از علت های ورم و نفخ معده میتواند از این هم جدی تر باشد و تبدیل به بیماری شود. اما برای آنها نیز راه حل مناسبی ارائه خواهیم داد.
• سیروز یا التهاب شدید کبد (Cirrhosis)
به وضعیتی اطلاق میشود که در آن بافت زخمی کبد جایگزین سلول های سالم کبدی میشود. سلولهای زخمی کبد میتواند منجر به ایجاد فشار خون بالا در اطراف رگ های خونی کبد شود. این امر باعث جمع شدن مایع در قسمت شکم و در نتیجه نفخ و التهاب معده میشود.
علت ایجاد این بیماری میتواند به دلیل مصرف برخی داروها و یا مصرف طولانی مدت الکل باشد.
روش درمان سیروز کبدی
یکی از روش های کنترل و درمان این بیماری، رعایت رژیم غذایی و داشتن سبک زندگی سالم است. عوامل زیر در جلوگیری از پیشرفت این بیماری و کنترل آن موثر است:
- عدم مصرف الکل
- ترک سیگار
- در صورت لزوم کاهش وزن
- انجام تمرینات مداوم برای حفظ و نگهداری ماهیچه ها
- رعایت بهداشت فردی برای کاهش و قطع عفونت
با حذف نمک از رژیم غذایی میتوانید ورم معده را کاهش دهید. دفع سموم و مایعات اضافی بدن نیز میتواند به درمان التهابات معده و روده کمک کند.
• خود ایمنی
در افرادی که دچار بیماری خود ایمنی هستند، سیستم ایمنی آنها تفاوت بین سلولهای مفید و مخرب را تشخیص نمی دهد. در نتیجه به جای اینکه تنها با سلولهای مخرب بدن مبارزه کند، سلول های مفید خود را نیز از بین می برد.
گاستریت آتروفیک (Atrophic Gastritis) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی، سلول های دیواره معده را تخریب می کند. این سلول ها باعث ایجاد محیط اسیدی در معده میشوند. در نتیجه بدن میتواند ویتامین B12 را جذب کند. تخریب تدریجی سلول های دیواره معده منجر به کمبود آهن و کمبود ویتامین B12 در بدن می شود.
برخی از علائم بیماری خود ایمنی گاستریت:
- احساس پر بودن و سنگینی در قسمت بالای معده بعد از غذا خوردن
- درد معده
- احساس تهوع
- استفراغ
علت ورم معده توسط بیماری خود ایمنی کاملا مشخص نیست، اما در افرادی که دچار بیماری های زیر هستند احتمال ابتلا به آن بیشتر است:
- تیروئید
- دیابت نوع ۱
- بیماری اّدیسون (Addison) – اختلالات غدد درون ریز
- بیماری ویتی لیگو (vitiligo) یا لک و پیس – کمبود ملانین در پوست
متخصصان همچنین معتقدند که این بیماری میتواند ریشه ژنتیکی داشته باشد.
روش درمان بیماری خود ایمنی
روش درمان این بیماری جبران کمبود ویتامین های بدن است. افرادی که دچار کمبود آهن هستند ممکن نیاز به تزریق آهن داشته باشند. همچنین افرادی که دچار کمبود ویتامین B12 هستند نیاز دارند تا آن را به بدن تزریق کنند.
• نارسایی احتقانی قلب (CHF)
بیماری است که در آن قدرت قلب برای پمپاژ خون در بدن کاهش می یابد. این اختلال باعث تجمع خون در سینه میشود. این مایع ممکن است به داخل شکم وارد شود و باعث ورم و التهاب معده شود.
سایر علائم نارسایی احتقانی قلب عبارت است از:
- سرفه هایش مداوم
- کم آوردن نَفَس و خس خس سینه
- افزایش ضربان قلب
- خستگی و کوفتگی بدن
- احساس تهوع
- کمبود اشتها
- احساس گیجی
- اختلالات فکری
به طور کلی نارسایی احتقانی قلب به طور کلی می تواند بر اثر گردش جریان خون بالا و تنگ شدن بیش از حد شریان های کرونری ایجاد شود. فشار و شدت زیاد جریان خون می تواند یکی از علت های ورم معده از طریق این بیماری باشد.
روش درمان بیماری نارسایی احتقانی قلب
یکی از روش های زیر می تواند در درمان CHF موثر باشد.
۱- تغییر سَبک زندگی، به عنوان مثال:
- ترک سیگار
- حذف یا کاهش مصرف الکل و کافئین
- داشتن تحرک و فعالیت
- داشتن رژیم غذایی سالم
- کنترل استرس
۲- مصرف داروها:
- مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
- بتابلاکر ها (beta-blocker) برای کاهش فشار و قدرت ضربان قلب
- داروهای مُدر
۳- عمل جراحی
علت های دیگر ورم معده
دلایل بسیار زیاد دیگری نیز می تواند ورم معده ایجاد کنند. بر پایه تحقیق مرکز بیماری های التهاب معده و روده در آمریکا، موارد زیر می تواند علت وجود این بیماری باشد:
- مصرف زیاد نمک
- غذاهایی که هضم آن برای معده های حساس دشوار است.
- غیر بالانس شدن میکروبهای خوب و بد دستگاه گوارشی
- رشد میکروبهای روده
- سنگ کیسه صفرا
- گرفتگی روده یا سد مسیر روده ها
- قوس زیاد در پایین ستون فقرات که باعث میشود تا گازهای شکم فضای کافی نداشته باشند.
روش های جلوگیری از ورم معده
اگر مشکل ورم معده بعد از غذا همچنان ادامه داشته باشد، بهتر است غذاهای گازدار را از برنامه رژیمی خود حذف کند. برخی از این غذاها شامل:
- غذاهای حاوی نشاسته مانند سیب زمینی
- لوبیا
- کلم
- کلم بروکسل
- گیاه مارچوبه
- بروکلی
- کنگر فرنگی
- پیاز
- سیب
- آلو بخارا
- نوشیدنی های گازدار
نتیجه گیری
علت های زیادی برای ورم معده می تواند وجود داشته باشد. برخی از آنها مربوط به نوع غذاها و حساسیت معده و روده به آن غذاها است که با رعایت نکات غذایی بهبودی به سرعت حاصل میشود. البته در این میان نقش ژنتیک را نباید نادیده گرفت.
برخی دیگر از این عوامل ممکن است مربوط به مشکلات جدی و پایه ای باشد که نیاز به درمان اساسی دارد. که در این موارد بهتر است حتما به یک متخصص مراجعه کنید.
منبع: medicalnewstoday
