علت پرش عضلات (ماهیچه لرزه) چیست و راهحل آن
- آخرین به روز رسانی : ۲۹ شهریور , ۱۴۰۱
آیا تا به حال در موقعیت استرسزا قرار گرفته اید و بعد متوجه شدهاید که پلک تان به طور غیر ارادی میپرد؟ یا ماهیچه بازو یا پای شما دچار تیک عضلانی شده و به طور ناگهانی منقبض میشود؟ اگر چنین است، ممکن است تعجب کنید که چه چیزی باعث علت پرش عضلات میشود و چگونه میتوان از آن پیشگیری کرد.
معمولا پرش عضلات چه زمانی رخ میدهد؟
پرش های عضلانی زمانی اتفاق میافتند که گروه های کوچکی از عضلات به طور غیرارادی منقبض شوند. شایع ترین قسمتهایی که دچار تیک یا ماهیچه لرزه میشوند صورت، ساعد، بازوها و پاها هستند.
به طور معمول، تکانه های عصبی از مغز میآیند و به ماهیچه ها میرسند – تا به آنها بگویند چه زمانی منقبض شوند یا حرکت کنند. این به ما کمک میکند تا اعضای بدنِ خود را تکان دهیم.
اصولا مقدار مشخصی از تکانه های عصبی برای حفظ سلامت عضلات مورد نیاز است. برخی موقعیتهای زندگی روزمره – همچنین بیماریها – میتوانند عدم تعادل در انتقال سیگنال – مغز، ستون فقرات و اعصاب – یا دریافت سیگنال ایجاد کنند، که سپس باعث پرش عضلانی میشود. اما این همه ماجرا نیست و پرش عضلات علت های دیگری نیز دارد.
علت پرش عضلات چیست و چگونه درمان میشود؟
تجربه پرش عضلات میتواند ناراحت کننده و گاهی کمی دردناک باشد. اما چه چیزی باعث انقباض عضلانی میشود و آیا میتواند نشان دهنده یک بیماری زمینهای باشد؟
پرش عضلانی، نتیجه انقباض غیرارادی فیبرهایی است که عضله را تشکیل میدهند.
اعصاب، فیبرهای عضلانی را کنترل میکنند. وقتی چیزی عصب را تحریک یا به آن آسیب میرساند، باعث پرش فیبرهای عضلانی و در نتیجه انقباض میشود. فرد اغلب میتواند این انقباضات را در زیر پوست ببیند یا احساس کند.
در این مقاله به بررسی علت های پرش عضلات میپردازیم. بیشتر علت های آن بی خطر هستند. تنها در برخی مواردِ نادر ممکن است جدی تر باشند. در مورد نحوه درمان و پیشگیری از پرشهای عضلانی نیز صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
علت های پرش عضلات
دلایل زیادی برای پرش عضلانی که به آن ماهیچه لرزه یا فاسیکولاسیون (fasciculation) نیز میگویند – وجود دارد. از جمله :
فعالیت بدنی بیش از حد
خستگی عضلانی
خستگی عضلانی باعث ایجاد انقباض و گرفتگی در فیبرهای عضلانی میشود – که بیش از حد از آنها کار کشیده شده است.
عدم تعادل الکترولیتی بدن
بالانس نبودن الکترولیت ها در بدن میتواند یکی دیگر از علت های پرش عضلات باشد. اختلال الکتریکی زمانی رخ میدهد که آب بدن زیاد یا کم شود. در این مورد خاص با فعالیت بیش از حد و تعریق بالا، بدن الکترولیت از دست میدهد و فیبرهای عضلانی دچار انقباض و لرزش میشوند.
دستها و پاها قسمتهایی هستند که معمولاً دچار تیک یا پرش عضلانی میشوند. بیشترین احتمال میتواند در قسمت ساق یا ران پا و عضلات بازو باشد.
کمبود خواب
مواد شیمیایی مغز یا انتقال دهنده های عصبی در انتقال اطلاعات از مغز به اعصابی که باعث پرش عضلات میشوند، نقش دارند.
کمبود خواب میتواند بر نحوه عملکرد گیرنده های انتقال دهنده عصبی تأثیر بگذارد و منجر به تیک عضلانی شود. یکی از قسمتهای رایج بدن که بر اثر کمبود خواب رخ میدهد، پرش پلک است.
کافئین زیاد
از مهمترین علتهای پرش عضلات : نوشیدن بیش از حد قهوه، چای یا نوشیدنی های انرژی زا و حاوی کافئین است. آنها یکی از دلایل رایج تیک عضله و پرش های عضلانی اند. کافئین یک محرک است و مصرف بیش از حد کافئین میتواند باعث تحریک عضلات و پرش در نقاط خاصی از بدن شود.
توجه داشته باشید نوشیدن قهوه میتواند باعث تشنه شدن بدن نیز بشود – که این کم آبی، خود یکی دیگر از علت های پرش عضلات است که در ادامه به آن میپردازیم.
تغذیه نامناسب
عناصر و ویتامین های خاصی به نام “ریز مغذی ها” در رژیم غذایی ما – به مقدار کم – برای حفظ عملکرد طبیعی ماهیچه ها و اعصاب مورد نیازاند. اینها عواملی هر چند کوچک هستند که میتوانند دریچه های سلولی را باز کنند تا مواد از یک بخش به بخش دیگر منتقل شوند. بنابراین، مقادیر کم این عناصر میتوانند تغییرات عمده ای ایجاد کنند. عدم تعادل در این ریزمغذیها – یا کم و زیاد شدن آنها – میتواند یکی از علت های پرش عضلات باشد.
هورمون ها
عدم تعادل هورمونی ها مانند تیروئید یا کورتیزول نیز میتواند با تحریک اعصاب و عضلات باعث پرش عضلانی شود.
داروها
یکی دیگر از علت های پرش عضلات، مصرف داروها هستند. آنها میتوانند یون های موجود در بدن ما (pH) را تغییر دهند و پرش عضلانی ایجاد کنند. هرگز داروهای تجویز شده برای دیگران را مصرف نکنید.
برخی از داروها می توانند منجر به لرزش غیرارادی عضلات شوند. این واکنش ممکن است یک عارضه جانبی یا به دلیل تداخل با سایر داروها باشد. اگر پس از شروع داروی جدید، دچار ماهیچه لرزه شُدید، مصرف آنها را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
اختلالات اعصاب
برخی از بیماری های مرتبط با ماهیچه ها یا اعصاب، مغز و ستون فقرات میتوانند علت پرش عضلات باشند. تجربه استرس روانی یا اضطراب شدید نیز میتواند باعث تنش بیش از حد عضلات و در نتیجه لرزش عضلانی شود.
لرزش و انقباض عضلانی ناشی از استرس میتواند در هر جایی از بدن رخ دهد.
کمبود کلسیم
بدن جهت عملکرد مناسب ماهیچه ها به کلسیم نیاز دارد. کمبود آن میتواند باعث پرش عضلات شود. کمبود کلسیم به عنوان هیپوکلسمی نیز شناخته میشود.
کلسیم را میتوان از محصولات لبنی، دانه های سویا، توفو، آجیل و سبزیجات برگ دار دریافت کرد.
کمبود منیزیم
منیزیم در حفظ سلامت اعصاب و ماهیچه ها نقش دارد. منیزیم به انتقال کلسیم از طریق غشای سلولی جهت کارکرد بهتر عصب و ماهیچه ها کمک میکند.
کمبود منیزیم میتواند علت پرش عضلات پلک و صورت شود. کمبود منیزیم به عنوان هیپومنیزیمی شناخته میشود.
علل کمبود منیزیم عبارتند از:
- رژیم غذایی نامناسب
- نوشیدن الکل زیاد
- اسهال
اگر کمبود منیزیم بدن رفع نشود، ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی افزایش یابد.
کمبود ویتامین D
اعصاب برای انتقال پیام به مغز و از مغز به عضلات، به ویتامین D نیاز دارند. کمبود ویتامین D میتواند یکی از علت های ضعف و لرزش عضلات باشد.
از علت های کمبود ویتامین D میتوان به : در معرض نور خورشید قرار نگرفتن و داشتن رژیم غذایی نامناسب اشاره کرد.
کمبود آب
نوشیدن آب کافی باعث میشود تا ماهیچه ها میزان نمک کافی را در بدن حفظ کنند – که این منجر به عملکرد طبیعی ماهیچه ها و اعصاب میشود. از دست دادن مقادیر بیش از حد آب در بدن می تواند بدن را دچار تیک عضلانی و لرزش کند.
۷۵ درصد ساخت عضله منوط به وجود آب است. آب همچنین به حمل مواد مغذی و مواد معدنی به ماهیچه ها برای عملکرد بهتر آنها کمک میکند.
وقتی فردی آب کافی نمینوشد، ممکن است دچار کم آبی و در نتیجه پرش عضله شود.
فرق بین پرش عضلات و اسپاسم عضلانی چیست ؟
پرش عضلانی و اسپاسم عضلانی هر دو انقباضات غیرارادی عضله هستند، اگرچه کاملاً یکسان نیستند.
پرش عضلانی یک انقباض کوتاه است که ممکن است مکررا اتفاق بیفتد. می تواند باعث ناراحتی شود اما معمولاً دردناک نیست.
از طرفی؛ اسپاسم عضلانی یک انقباض طولانی مدت است که ممکن است باعث درد شود. اسپاسم عضلانی با نام گرفتگی عضلانی نیز شناخته میشود که اغلب بعد از ورزش سنگین اتفاق میافتد.
درمان پرش عضلات ؛ روش های درمان خانگی
یک رژیم غذایی متعادل و سالم میتواند ویتامین ها و مواد معدنی ضروری را برای سلامت عضلات فراهم کند.
پیشگیری و درمان پرش عضلانی در خانه از طریق تغییر سبک زندگی – جهت حفظ سلامت اعصاب و عضلات و عملکرد خوب آنها آسان است. این تغییرات سبک زندگی عبارتند از:
سخن آخر
اگر با رعایت نکات فوق، ماهیچه لرزه ها درمان نشوند – یا یک بیماری زمینه ای دلیل انقباضات و پرش های عضلانی باشد – حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
پرش عضلانی علت های زیادی دارد که جدی نیستند. افراد به راحتی میتوانند این علت ها را در خانه درمان و با ایجاد تغییرات خاص در سبک زندگی خود از آنها پیشگیری کنند. برخی از دلایل پرش عضلانی جدیتر هستند. اما این شرایط عمدتاً نادر هستند.